NA bu thràithe am bliadhna, thuirt Anas Sarwar gu robh cuideigin anns a’ Phàrtaidh Làbarach air abairtean gràin-chinnidheach a’ chleachdadh airson mìneachadh carson nach robh iad deònach taic a thoirt dhan iomairt ceannardais aig Sarwar. Chaidh ceannard buidheann nan Làbarach ann an Comhairle Lannraig a Deas a chur far a dhreuchd rè ùine, fad ’s a tha rannsachadh ga dhèanamh, co-cheangailte ris an tachartas.
An uair sin, chaidh aithris an t-seachdain seo gun do chleachd Ball-Pàrlamaid Làbarach airson Coatbridge Hugh Gaffney abairtean ghràin-chinnidheach aig dìnneir Oidhche na Taigeise. Thuirt am pàrtaidh gun robh e gus trèanadh fhaighinn agus, gu ruige seo, cha deach a chur far a dhreuchd. Chan e peanasachadh a th’ ann an cùrsa trèanaidh. Chuireadh tu a leithid air an CV agad.
Tha fios aig gach mac-màthar dè th’ ann an cainnt freagarrach anns an latha an-diugh agus chan eil leisgeulan aig neach sam bith, gu h-àraid Ball-Pàrlamaid. Tha e soilleir gu bheil tòrr obair aig a’ Phàrtaidh Làbarach ri dhèanamh gus stad a chur air a leithid, ach chan ann a-mhàin anns a’ Phàrtaidh Làbarach a tha na trioblaidean seo ri lorg. Feumar aithneachadh agus aideachadh gu bheil trioblaidean mòr ann an Alba le gràin-chinnidh agus feumaidh sinn barrachd a dhèanamh.
Beagan sheachdainean air ais, bha mi a’ bruidhinn ri càraid Ameireaganach a thadhail air Glaschu an-uiridh. Thuirt e gun do chòrd e ris ach gun do chur na h-ìrean de ghràin-chinnidh iongnadh air. Bha e fhèin agus caraid Afraganach ann an taigh-seinnse an teis-mheadhain Ghlaschu agus bh’ aca ri fàgail air sgàth ’s na bha cuid ag ràdh riutha. ’S e briseadh dùil a bh’ ann dhomh sin a’ chluinntinn, ach cha b’ urrainn dhomh ag ràdh nach robh sin fìor, oir b’ urrainn dhomh chreidsinn gun tachradh a leithid, ann an cuid de thaighean-seinnse co-dhiù.
Ann an agallamh an t-seachdain seo chaidh thuirt am fear-ciùil ainmeil Quincy Jones gu robh na h-ìrean de ghràin-chinnidh ann an Alba agus ann an Èireann “eagalach”. Cha tugadh iomradh sam bith eile air Alba anns an agallamh ainmeil sin.
Bidh cuid ag ràdh gu bheil gràin-chinnidh nas miosa ann an Sasainn. Chan e beachd chuideachail a th’ ann idir. Fiù ’s nam b’ e an fhìrinn a bh’ ann, agus chan eil mi idir cinnteach gur e, a bheil sinn toilichte dìreach a bhith beagan nas fheàrr na Sasainn? Ar leam gu bheil e nas fhasa an gràin-chinnidh ann an Sasainn fhaicinn, gu h-àraid nuair a tha buidhnean leithid an EDL agus Britain First mun cuairt, ach tha fianais gu leòr ann a dhearbhas gu bheil tòrr ghràin-chinnidh ann an Alba cuideachd.
Chan eil coltas gu bheil lùghdachadh brìoghmhor a’ tighinn air an àireamh de dh’eucoirean ghràin-chinnidheach ann an Alba. Chaidh 5,734 a chlàradh ann an 2004 agus 5,520 ann an 2014. Anns an eadar-ama, bha còrr is 6,000 eucoirean cha mhòr gach bliadhna agus 6,673 dhiubh aig an car as àirde.
A-rèir àireamhan bho 2013-14, ’s iadsan eadar 16 agus 20 bliadhna a dh’aois am buidheann aoise as trice a tha cionntach ionnsaighean ghràin-chinnidheach a dhèanamh. Rugadh am buidheann sin eadar 1984 agus 1988. Tha e furasta a bhith a’ smaointinn gum faigh gràin-chinnidh bàs nuair a chaochaileas na ginealaichean nas shine, iadsan a fhuair àradh ann an linn eadar-dhealaichte nuair a bha e nas cumanta agus nas fhasa gabhail ri beachdan gràin-chinnidheach. Ach chan eil am fianais gus sin a dhearbhadh ann.
Chan eil eucoirean ach na eisimpleirean as miosa, agus chan eil cultar gràin-chinnidheach a’ crochadh air eucoirean a-mhàin. Eadar 2011 agus 2016 chaidh faisg air 3000 tachartasan gràin-chinnidheach a chlàradh ann an sgoiltean Albannach, agus còrr is mìle dhiubh air tachairt ann am bun-sgoiltean. Thàinig na h-àireamhan sin bho dìreach 26 a-mach 32 de dh’ùghdarrasan ionadail, is mar sin cha bhi iad a’ toirt fios sam bith dhuinn mu dheidhinn cuid de na Comhairlichean a bu mhotha, leithid Glaschu is Obar Dheathain. Agus tha sin gun iomradh a thoirt air na tachartasan nach deach a chlàradh.
Cha do rugadh pàiste a-riamh le ceann làn bheachdan gràin-chinnidheach. Feumaidh is gun deach na h-abairtean agus beachdan gràin-chinnidheach a theagaisg dhaibh, bho inbhich aig a bheil na beachdan sin.
Chan urrainn dhomh bruidhinn mu ghràin-chinnidh gun iomradh a thoirt air gràin-chreideimh. Tha barrachd daoine deònach aideachadh gu bheil gràin-chreideimh na dùbhlan ann an Alba fhathast, ach ’s ann stèidhichte air gràin an aghaidh Èireannach a th’ anns a’ mhòr chuid de gràin-chreideimh ann an Alba. Agus cha bhi duine ag ràdh gu bheil na h-ìrean de ghràin-chreideimh nas miosa ann an Sasainn na tha iad ann an Alba. Nuair a thuigeas sinn gur e an aon ghràin a th’ ann, ’s dòcha gun tèid againn air toiseach tòiseachaidh a dhèanamh air an dùbhlan mòr seo.
Why are you making commenting on The National only available to subscribers?
We know there are thousands of National readers who want to debate, argue and go back and forth in the comments section of our stories. We’ve got the most informed readers in Scotland, asking each other the big questions about the future of our country.
Unfortunately, though, these important debates are being spoiled by a vocal minority of trolls who aren’t really interested in the issues, try to derail the conversations, register under fake names, and post vile abuse.
So that’s why we’ve decided to make the ability to comment only available to our paying subscribers. That way, all the trolls who post abuse on our website will have to pay if they want to join the debate – and risk a permanent ban from the account that they subscribe with.
The conversation will go back to what it should be about – people who care passionately about the issues, but disagree constructively on what we should do about them. Let’s get that debate started!
Callum Baird, Editor of The National
Comments: Our rules
We want our comments to be a lively and valuable part of our community - a place where readers can debate and engage with the most important local issues. The ability to comment on our stories is a privilege, not a right, however, and that privilege may be withdrawn if it is abused or misused.
Please report any comments that break our rules.
Read the rules here